In maart zijn er weer gemeenteraadsverkiezingen. Dat betekent nieuwe gemeenteraadsleden en ook kandidaat-wethouders maken zich op voor de volgende ronde. Wat gaat er eigenlijk om in de wereld van makelaars, ontwikkelaars, corporaties en bouwers dat bestuurders zeker niet moeten vergeten?
De gemeente Teylingen bij monde van wethouder Bas Brekelmans was 14 december gastheer van een dialoogbijeenkomst over wonen en duurzaamheid, die Bouwend Nederland organiseerde. Vandaar dat de raadzaal in Voorhout vol zat met wethouders en (toekomstige) raadsleden uit de regio Holland Rijnland én leden van de Afdeling Duin- en Rijnstreek van Bouwend Nederland.
De gemeente ligt prachtig tussen de noord- en de zuidvleugel van de randstad. Met eigen stations en het strand in de buurt een fijne plek om te wonen. De bouwers gaven een inkijkje in waar zij bij de realisatie van de gewenste bouwproductie en energiedoelstellingen tegenaanlopen. Zo hanteren kabinet, provincie en regio ieder hun eigen streefgetallen en bestaat er spanning in wat daarbij voorop dient te staan. Het zijn vraagstukken van aantallen maar ook kwaliteit van woningen, duurzaamheid en betaalbaarheid, nieuwbouw en bestaand, stedelijke verdichting of druk op de periferie en daarbuiten. Deels oude kwesties, zoals bouwen in het Groene Hart, maar ook heel actuele.
Keuzes maken
Er zat deze avond een behoorlijk ambitieus gezelschap bij elkaar. Met grote ambities als het om nieuwbouw gaat. En wel heel grote als het over energieneutraliteit gaat. Toch werden de (inter)nationale thema’s dik herkend. Duurzaamheid ligt nu ook op het bordje van de gemeente. Dat weten projectontwikkelaars en aannemers.
Van het grote geheel naar de lokale markt dwingt de realiteit tot keuzes: verder verdichten of naar buiten? Kwaliteit of kwantiteit? Fijn wonen of ook werkgelegenheid dichtbij? ‘Zegt u het maar’, leggen de verkiezingsprogramma’s aan de kiezers voor. ‘Hoe krijgen we het samen voor elkaar?’, luidt de grote vraag voor toekomstige colleges tussen droom en werkelijkheid. ‘Maak het zo concreet mogelijk’, besloot een van de ervaren én innovatieve bedrijven: ‘Wij kunnen het wel bouwen.’
Zuinig op ‘gereedschap’
Kijkend naar de bouwkolom piept en kraakt het momenteel in de sector. Niet alleen vanwege de bouwkostenstijging van 7 procent per jaar op een gemiddelde koopwoning, maar ook vanwege de grote vraag naar geschikte arbeidskrachten. Voor bestuurders van gemeenten en corporaties zou dit reden moeten zijn om heel kort op de markt te zitten en zich daarbij ook sterk te maken voor lokale werkgelegenheid. De opleidingsscholen moeten vol zitten. Verder zou de politieke agenda bijna vanzelfsprekend de notie moeten bevatten dat er in álle gemeenten leerlingbouwplaatsen zijn. Lokale en regionale bestuurders worden opgeroepen ‘zuinig te zijn op hun gereedschap’, te weten de bouwers die hún dromen en ambities waarmaken.
Naast getallen en stukjes grond speelt hierbij steeds meer duurzaamheid, waarover direct meer, en burgerparticipatie. Naast de deur van ambtenaren en wethouders – plus zonodig de gemeenteraad – worden bewoners zelf ook meer betrokken. Al is het niet aan bouwbedrijven om klachten over het grondwaterpeil en een slecht functionerende riolering op te lossen.
Binding met de politiek
Een ervaren raadslid in Teylingen riep bouwers die voet aan de grond willen krijgen op om, als het bij de ambtenaren en de wethouder niet lukt, bij de raadsfracties aan te kloppen. Hij pleit voor meer binding tussen de bouwers en de politiek. Dat wil zeggen: zorg dat je mensen kent in de politiek en zorg ervoor dat daar kénnis is. Dit alles in het besef dat gemeenteraadsleden in de afweging die zij maken nooit iedereen tevreden kunnen stellen.
Energietransitie
En dan energie. Om de doelstellingen van Parijs te halen en in 2050 geen CO2 meer uit te stoten, moeten liefst 9 miljoen gebouwen van het aardgas worden gehaald, schetste Maya van der Steenhoven van de ‘Van Gas Los’-campagne. De oplossingen, zoals zonnepanelen, windmolens en biomassa, zullen veel ruimte vragen. De quick wins zijn te halen in de nieuwbouw, door alleen gasloos te bouwen. Vele nieuwbouwwijken worden ook al gasloos aangelegd, maar nog lang niet allemaal, omdat er nog een wettelijke verplichting is om voor een gasaansluiting te zorgen. De echte uitdaging ligt in de bestaande woningvoorraad. De verwachting is dat er – ook in financiering – heel andere constructies komen voor een gegarandeerde levering van warmte gedurende een langere periode. Kortom, er staat een enorme innovatie- en concurrentieslag voor de deur. Die raakt niet alleen bewoners en energieaanbieders maar ook lokale bestuurders die visie en regie zullen moeten tonen.
‘Zo dichtbij als vanavond is het fenomeen energietransitie bij ons nog niet gekomen’, erkende wethouder Brekelmans aan het slot. Nieuwbouw, bestaande bouw en duurzaamheid, na de verkiezingsprogramma’s ligt er genoeg thematiek klaar voor de coalitieprogramma’s die vanaf maart worden gesloten.
Een prachtige aanpak voor projecten die onnodig veel tijd vragen: in Katwijk is net een heel geslaagde pilot uitgevoerd voor een bouwplan waarbij door twee sessies met alle partijen bij elkaar in drie maanden tijd alle knelpunten werden opgelost. De bouw kon beginnen en er is twee jaar voorbereidingstijd plus ongeveer een ton op het ambtelijk apparaat bespaard. Advies van het bouwbedrijf dat hierbij was betrokken: ‘Pak zo’n pilot op en doe het na!’
Klik op de foto voor een vergroting
 |  |  |
 |  |  |
 |  |  |
Fotografie: Marije van Woerden
Bron: Bouwend Nederland
